Hz. İSA KAVRAMI

Description

Hz. Îsâ (aleyhisselâm), bugün yeryüzünde en fazla müntesibi olan bir dinin (Hristiyanlık) peygamberidir. Aynı zamanda İslâmî telakkide “Âhir Zamân Alâmetleri” arasında Hz. Îsâ’nın yeryüzüne inişinin yer alması, onu yüzyıllardır hep gündemde tutmuştur.

Bu çalışmada klasik Türk şiirinden 42, klasik Fars şiirinden 20, klasik Arap şiirinden 27 eser taranmış, Hz. Îsâ ile ilgili mısralar tespit edilerek sınıflandırılmıştır. Çalışmaya kaynaklık eden 89 eserin 66’sı dîvân, 19’u mesnevî, 4’ü antolojidir.

Türk Şiiri: Şeyh Gâlib (Dîvân, Hüsn ü Aşk), Şeyhülislâm Yahyâ (Dîvân), Ahmed-i Dâî (Dîvân), Nâbî (Dîvân), Fuzûlî (Dîvân, Leylâ vü Mecnûn), Şeyhî (Dîvân, Husrev ü Şîrîn), Ereğlili Türâbî (Dîvân), Necâtî Beg (Dîvân), Nedîm (Dîvân), Nâilî (Dîvân), Hayâlî (Dîvân), Usûlî (Dîvân), Nesîmî (Dîvân), Şeyhülislâm Es’ad Efendi (Dîvân), Mesîhî (Dîvân), Süleyman Çelebi (Vesîletü’n-Necât), Hamdullah Hamdî (Dîvân), Nef’î (Dîvân), Helâkî (Dîvân), Lutfî (Dîvân), Karamanlı Aynî (Dîvân), Cem Sultan (Cemşîd ü Hûrşîd), Bâbür Şah (Dîvân), Lâmiî (Vâmık u Azrâ), Erzurumlu Zihnî (Dîvân), Tebrizli Ahmedî (Esrâr-nâme), Mezâkî (Dîvân), Sükkerî (Dîvân), Âsaf (Dîvân), Elvan Çelebi (Menâkıbu’l-Kudsiyye fî Menâsıbi’l-Ünsiyye), Ahmed Paşa (Dîvân), Neşâtî (Dîvân), Bâkî (Dîvân), Cevrî (Dîvân), Süleyman Şâdî (Dîvân), Sâlim (Dîvân), Zâtî Süleymân Efendi (Sevânihu’n-Nevâdir fî Ma’rifeti’l-Anâsır), Haşmet (Dîvân), Karamanlı Nizâmî (Dîvân).

Fars Şiiri: Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî (Mesnevî, Dîvân-ı Kebîr), Emîr Hüsrev Dehlevî (Dîvân), Hâkânî-i Şirvânî (Dîvân), Hâfız-ı Şîrâzî (Dîvân), Şebüsterî (Gülşen-i Râz), Sa’dî-i Şîrâzî (Dîvân, Bostân), Nizâmî-i Gencevî (Leylî vü Mecnûn, Husrev ü Şîrîn, İskender-nâme, Sırlar Hazinesi, Yedi Güzel), Feridüddin Atar (İlâhî-nâme), Senâî-i Gaznevî (Dîvân), Unsûrî (Dîvân), Minûçihre-i Damgânî (Dîvân), Mevlânâ Câmî (Dîvân, Heft Evreng), Yavuz Sultan Selim (Dîvân).

Arap Şiiri: Muallekât-ı Seb’a, İmâm-ı Alî (Dîvân), İslâm’ın Şiir Anıtlarından, Ebû Nüvâs (Dîvân), Mütenebbî (Dîvân), Hâtem-i Tâî (Dîvân), İmâm-ı Şâfi’î (Dîvân), Züheyr bin Ebî Sülmâ (Dîvân), Nâbigatü’z-Zübyânî (Dîvân), Ebû Firâs (Dîvân), Ma’n bin Evs (Dîvân), Ebû Leylâ El-Mühelhil (Dîvân), Ebû Temmâm (Dîvân), El-Hutay’e (Dîvân), Urve (Dîvân), Es-Semev’el (Dîvân), Lübeyd bin Rabî’a (Dîvân), El-Hansâ (Dîvân), El-Buhturî (Dîvân), İbrâhim bin Sehl (Dîvân), Mühelhil bin Rabî’a (Dîvân), Hassan bin Sâbit (Dîvân), Tarafe (Dîvân), İmriü’l-Kays (Dîvân), Antere (Dîvân), Kays Lübnâ (Dîvân), Nasrullâh bin Abdullâh (Dîvân).

Bu çalışma 18 bölümden oluşmaktadır: 1. Hz. Meryem; 2. Yahudilerin Zulmü; 3. Mu’cizeleri; 4. Eşeği; 5. Tecerrüdü; 6. Küpü; 7. Çerağı; 8.Ben’i; 9. Göğe Çıkışı; 10. Âhir Zamanda Nüzûlü; 11. Mehdî; 12. Deccâl; 13. Birlikte Zikredildiği Şahıslar; 14. Tevrat’ın Bazı Hükümlerini Değiştirmesi; 15. Resim ve Heykel; 16.Zünnâr ve Haç; 17. Hikmet; 18. Kıssalar/ Hikâyeler.

Bazı beyitlerin yorumlanmasında yardımcı olan Recep Tayip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Arap Dili ve Belâgatı öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. İlyas KARSLI’ya ve Gümüşhane Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Yeşim IŞIK’a teşekkür ediyorum.